روش های تشویق کودک( پاداش دادن)
هر فردي صرف نظر از سنش انتظار دارد در مقابل كار خوبي كه انجام مي دهد، مـورد تشويق قرار گيرد. اين موضوع در مورد كودكان نيز با شدت بيشتري ديده مي شود. بطوريكه تشويق مي تواند به عنـوان يك ابـزار مهم تربيتي در اختيار والدين قرار گيرد.
تشويق كودكان در تغيير رفتار آنها نقش بسيار مهمي دارد.
بنابراين با پاداش دادن به رفتارهاي قابل قبول كودك مي توانيم باعث تقويت و تثبيت و نهايتا يادگيري رفتار مطلوب در او شويم.
چگونه كودكان را مورد تشويق قرار دهيم :
▪︎براي تشويق كودكان مي توانید از روش هاي مختلف پاداش دادن استفاده كنيد.
▪︎ براي آموزش مهارت هاي جديد، كودكان را بايد تشويق كرد.
پاداش هاي كلامي :
در سنين خردسالي مي توان از پاداش هاي كلامي بهترين استفاده را برد. يعني در زماني كه كودك رفتار مطلوبي را انجام مي دهد با كلام نيكو او را مورد تشويق قرار دهيد.
مثال : به به، آفرين متشكرم . اگر پاداش هاي كلامي با توصيف كردن رفتار خوب كودك همراه باشند، نتيجه خيلي بهتري خواهند داشت. چرا که كودك كاملا متوجه كار درستي كه انجام داده، مي شود.
مثلا زماني كه كودك بعد از ورود به خانه كفش هايش را در جاي مخصوص كفش گذاشت به او بگوييم، از اينكه كفش هايت را سرجايش گذاشتي، متشكرم.
سعي كنيد در زمان گفتن جملات تشويقي اين جملات را با احساس و هيجان بيان كنيد. يعني طرز بيان شما شاد و پر انرژي باشد.
پاداش هاي غير كلامي :
پاداش هاي غير كلامي شامل پاداش هايي هستند كه از كلام استفاده نمي گردد . و با رفتارهايي ساده مثل با دست پشت كودك زدن، دست روي شانه او گذاشتن يا چشمك زدن مشخص مي شود.
مثال : زمانيكه فرزندتان در جمع دوستانش هست و مي خواهيد او را به دليل رفتار مناسبي كه انجام داده تشويق كنيد مي توانيد با چشمك زدن اين كار را انجام دهيد.
نـكـتـه :
▪︎بهتر است اين نوع اظهار محبت و علاقه را به دفعات بيشتري با كودكان داشته باشيد و فقط به عنوان پاداش از آنها استفاده نكنيد.
▪︎ گاهی می توان کارهایی را که کودک واقعا علاقمند به انجام آنها می باشد را به عنوان جایزه در نظر گرفت. این کارها ممکن است شامل یک بازی، خواندن یک داستان یا رفتن به سینما و یا یک گردش دسته جمعی باشد.
مثال : براي پاداش دادن به رفتار مطلوب كودك كه انجام تكاليف مدرسه اش بوده است . مي توانيم به او بگوييم: آفرين، چون مشق هايت را زود نوشتي مي تواني ساعت پنج فيلم ببيني.
▪︎گاهي از وسايل و اشياء مورد علاقه كودك براي پاداش دادن استفاده مي كنيم. مانند اسباب بازي.
مثال : اگر اطاقت را امروز عصر مرتب بكني آن اسباب بازي كه دوست داري برايت مي خرم.
▪︎يك فايده ديگر اين فعاليت ها به ايجاد انگيزه در كودك، بهبود ارتباط والدين كودك مي باشد.
▪︎بايد توجه داشت كه اين نوع پاداش ها با باج خواهي تفاوت دارد . چرا كه اين پاداش ها در مقابل انجـام كار درست و افـزايش انگيزه داده مي شود . در حاليكه بـاج يا قبل از انجام رفتار داده مي شود و يا در مقابـل انجام كار غلط و نادرست پرداخت مي شود.
دو نكته در تشويق :
۱) تشويق بايد بلافاصله بعداز انجام رفتار خوب صورت گيرد.
۲) تشويق در شروع يك رفتار خوب مثلا به موقع خوابيدن به صورت مكرر و براي ايجاد انگيزه بيشتر انجام مي شود. براي جلوگيري از وابسته شدن كودك به اين پاداش ها وقتي رفتار ثبات پیدا کرد به تدريج اين تشويق ها را كم كرده و به صورت گاه گاهي ارائه مي شوند.
چگونه درمورد فعاليت تشويقي تصميم بگيريم؟
▪︎ سعي كنيم فعاليت ها و علايق كودك را به خاطر بسپاريم. مثلا: خريد يك شي، يا بردن به پارك و…
▪︎ از خود كودك سوال كنيم كه دوست دارد براي او چه جايزهاي در نظرگرفته شود.
▪︎ چند فعاليت را در نظر بگيريم و از كودك بخواهيم يكي را انتخاب كند. تا در زمان تشويق كودك، تصميم گيري در مورد انتخاب نوع آن راحت تر و سريعتر باشد.
اصول مهم در پاداش دادن :
▪︎ پاداش بايد بلافاصله پس از رفتار مطلوب باشد. بطوريكه كودك رفتار مناسب را كه انجام داد، بلافاصله با پاداش هاي كلامي و بسته به نوع رفتار با پاداش های دیگر او را تشويق کنیم.
▪︎پاداش بايد در شروع رفتار مطلوب توسط كودك داده شود و براي تكرار رفتار مناسب تا زماني كه رفتار مطلوب ثابت شود، بايد تشويق كودك ادامه يابد.
▪︎ فقط به رفتارهاي مطلوبي كه مي خواهيم ادامه پيدا كند، پاداش دهيم.
▪︎ در تشويق كلامي بهتر است تشويق با توصيف آن رفتار همراه باشد.
مانند: از اينكه اينقدر زيبا مينويسي خيلي خوشحالم.
زماني كه مي خواهيم كودك يك رفتار جديد را شروع كند، استفاده از پاداش كاربرد زيادي داشته و باعث تقويت يادگيري رفتار مي شود.
نتیجه مهارت فرزندپروری دوست داشتن، درک کردن و پرورش کودک است.
