آیا تا کنون به رفتارهای جسمانی کودک خود توجه داشته‌اید؟ آیا پرش‌ها و تیک‌هایی را در بدن او می‌بینید اما علت این پرش‌ها را نمی‌دانید؟ این تیکها، همان تیک عصبی هستند که باید سریعا درمان شوند. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا کاملا با این تیکها و پروتکل درمان تیک آشنایی پیدا کنید. در واقع شما باید اختلالات تیک در کودکان و راهنمای مراقبت‌های لازم برای آن را بشناسید و طبق آن عمل کنید. البته با همراهی کردن کیدز!
تیک عصبی، کودکان و جامعه‌ی امروزی ما
گاهی اوقات والدین مشاهده می‌کنند که یکی از ابروهای فرزندشان می‌پرد و یا پلک زدن چشم او با اختلال مواجه می‌شود. اختلالاتی که امروزه با نام اختلالات تیک عصبی شناخته میشوند، در واقع جزو تهدیدهایی هستند که می‌توانند در آینده برای فرزندان شما بسیار خطرناک باشند. همه‌ی ما می‌دانیم که امروزه زندگی مدرن انسانها سبب شده است که افراد به ظاهر دیگران بیش از هر چیزی توجه داشته باشند. حال تصور کنید که کودک شما تعادل عصبی ندارد و چنین تیک‌هایی در بدن او مشاهده می‌شود. آیا این کودک می‌تواند با همسالان خود به شیوه‌ای صحیح تعامل کند و مورد تمسخر و آزار قرار نگیرد؟ مسلما جواب همه‌ی ما خیر است. ما به شما والدین عزیز توصیه می‌کنیم که در صورت مشاهده چنین رفتارهایی، در اولین فرصت کودک خود را نزد یک روانپزشک یا یک روانکاو ببرید و سپس راه‌های درمانی که در این زمینه مطرح شده‌اند را دنبال کنید.
اختلالات تیک در کودکان به چه اختلالاتی گفته می‌شود؟
در واقع به تمامی رفتارهای غیر اختیاری که از بدن انسان سر می‌زند و خود شخص هیچ دخالتی در به وجود آمدن آنها ندارد، تیک گفته می‌شود. تیک عصبی جزو اختلالاتی است که می‌تواند سلامت روان شخص به خصوص کودک را تحت تاثیر خود قرار دهد و آن را تخریب نماید. حتی این تیکها در آینده‌ی زندگی کودک و بزرگسالی او نیز نقش مخربی دارند و ممکن است سمت و سوی زندگی کودک در آینده را تهدید نمایند.
همچنین بخوانید: کنترل استرس کودکان هنگام شیوع کرونا
انواع تیک کودکان
تیک عصبی دو نوع دارد: تیک عصبی صوتی و تیک عصبی حرکتی.
در نوع اول، کودک شما بدون این که خودش بخواهد کلماتی را خطاب می‌کند و اصلا متوجه صحبت کردن خود نیست. نوع دوم از تیک نیز همان تیک حرکتی است که در رفتارهای کودک به وفور دیده می‌شود. امروزه روانشناسان اختلالات تیک در کودکان و راهنمای مراقبت‌های لازم برای آن را تشریح کرده و آنها را در اختیار والدینی که کودکشان به این اختلالات دچار هستند، قرار داده‌اند.
علت به وجود آمدن تیک کودکان
اگر بخواهیم به طور کلی عوامل به وجود آورنده‌ی اختلالات تیک در کودکان را تحت بررسی قرار دهیم، می‌گوییم که این اختلالات از دو عامل ژنتیک و زیست محیط نشئت می‌گیرند. به عبارت دیگر هم عوامل ذاتی انسان و هم عواملی که در زندگی انسان در محیط وجود دارند، می‌توانند عاملی برای به وجود آمدن تیک‌های عصبی باشند. پس شما باید با اختلالات تیک در کودک و راهنمای مراقبت‌های لازم برای آن آشنا باشید تا در مواجهه با چنین شرایطی، به بهترین شکل ممکن عمل کنید اما لازمه ی آن، اطلاع از علل اختلالات تیک است. دلایل و علل به وجود آمدن اختلالات تیک در کودکان عبارتند از:
- افسردگی پدر و مادر که جزو عوامل ژنتیکی به شمار می‌آیند و می‌توانند عاملی برای بروز تیک در کودک باشند.
- استرس‌های مزمن، وسواس‌های فکری و رفتاری در الگوهای کودک و زندگی کردن در محیطی که پر از اضطراب و تنش است نیز می‌تواند دلیلی برای به وجود آمدن این اختلالات باشد.
- فشارهای عصبی ناشی از مشکلات خانوادگی، مشکلات تحصیلی یا طلاق پدر و مادر نیز رفته رفته سبب به وجود آمدن تیک‌های عصبی یا اختلالات فراتر از آن در کودک می‌شود.
- عوامل زیستی مثل بیماری‌های مختلف یا قرار گرفتن در محیطی غریب از اصلی‌ترین عواملی هستند که اختلالات تیک عصبی را به دنبال دارند. در این شرایط شما می‌توانید از روش‌های درمان اختلالات تیک در کودکان و راهنمای مراقبت‌های لازم برای آن، استفاده کنید و تیک‌های این چنینی را درمان نمایید.
همچنین بخوانید : دلایل دندان قروچه کودکان
عوارض ناشی از ابتلا به تیک در کودکی
حال که با عوامل به وجود آورنده‌ی اختلالات تیک در دوران کودکی آشنا شدید، خوب است در مورد عوارض آن نیز بیشتر بدانید. این عوارض، عوارض خطرناکی هستند. پس باید در مواجهه با این اختلالات، به پزشکی مراجعه کنید و در مورد اختلالات تیک در کودکان و راهنمای مراقبت‌های لازم برای آن بیشتر بدانید. به طور کلی عوارض این تیکها در دوران کودکی خود را نشان نمی‌دهند اما همین که کودک شما وارد سن نوجوانی یا سنین بالاتر می‌شود، کم کم متوجه کمبود اعتماد به نفس یا افسردگی در وجود خود شده و حتی دلیل آن را نیز نمی‌داند. حال آنکه این عوارض، همان عوارضی هستند که اختلالات تیک برای کودک شما به وجود آورده‌اند.
مسلما کودکی که در چنین شرایطی قرار بگیرد، توانایی حل مسائل و مشکلات زندگی خود را نیز نخواهد داشت و عملکرد مناسبی را در مواجهه با اتفاقات گوناگون و سرنوشت‌ساز نیز به مار نخواهد گرفت. به همین دلیل است که امروزه روانشناسان توصیه می‌کنند که این اختلالات را در همان کودکی درمان کنید تا در بزرگسالی تاثیرات مخرب دیگری را از خود بر جای نگذارند.
همچنین بخوانید: دکتر روانشناسی و روان درمانی
چگونه تیک کودکان را برطرف کنیم؟
در این مرحله از مجله‌ی کیدز می‌خواهیم اصلی‌ترین نکات در مورد اختلالات تیک در کودکان و راهنمای مراقبت‌های لازم برای آن را خدمت شما عزیزان تشریح کنیم. زمانی که والدین در کودکان خود اختلالات این چنینی را مشاهده می‌کنند، این سوال برایشان پیش می‌آید که چگونه می‌توانیم این اختلالات را برطرف کنیم و یا باید چه راهکارهایی را برای درمان آنها به کار ببندیم.
توصیه‌ی ما در مجله‌ی کیدز این است که شما ابتدا عاملی که سبب شده است فشار عصبی به کودکتان وارد شود را شناسایی و بررسی کنید و سپس او را نزد یک پزشک متخصص در این زمینه ببرید. مسلما پزشکی که درس این حوزه را خوانده است، بهتر از هر کس دیگری می‌تواند به شما در بهبود وضعیت فرزندتان کمک کند. علاوه بر این، راهکارهای مختلف دیگری برای درمان اختلال تیک در کودکان موجود هستند که به عنوان راهنمای مراقبتی شناخته شده‌اند. در ادامه با آنها آشنا می‌شوید.
درمان اختلال تیک در کودکان
در زمینه‌ی درمان اختلالات تیک در کودکان و راهنمای مراقبت‌های لازم از آن، راه‌های مختلفی توصیه شده‌اند که توجه و تمرکز بر روی هر کدام از آنها می‌تواند تیک عصبی کودک شما را به خوبی از بین ببرد. برخی از مؤثرترین راهکارها در این زمینه عبارتند از:
- ایمن کردن محیط: مسلما زمانی که انسان با تن و جان خود امنیت را حس کند، آرامش را نیز احساس می‌کند و همین موضوع می‌تواند عاملی در برطرف کردن تیک‌های عصبی به شمار بیاید. باید بدانید زمانی که شما با همسر خود قهر می‌کنید یا با او بد حرف می‌زنید، روحیات کودک نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند. حال تصور کنید که محیطی ایمن در خانه به وجود بیاید. تا چه حد این محیط می‌تواند تنش‌های عصبی کودک را کاهش دهد؟!
پس دقت داشته باشید که برای کاهش اختلالات تیک کودکان و بهبود مراقبت‌های لازم برای آن، باید ابتدا از خود و محیط زندگی خود آغاز کنید و در صورت نگرفتن جواب، راهکارهای دیگر را انتخاب نمایید.
- تخلیه‌ی هیجانی: به کودک خود این اجازه را بدهید که هیجانات گوناگون خود را تخلیه کند و به انجام فعالیت‌های مفرح و نشاط‌آور در این دوران پرشکوه بپردازد.در این صورت است که تیک عصبی او نیز کم کم از بین می‌رود.
- درمان از طریق آموزش خانواده: برای درمان این تیک‌های عصبی خوب است شما ابتدا با یک مشاور و یا یک روانکاو در خصوص چگونگی ایمن کردن محیط زندگی کودک و یا بهبود شرایط ذهنی او مشاوره بگیرید و سپس با توجه به مراقبتها و آموزش‌های مربوطه، به خوبی در درمان کودک خود مؤثر باشید. در این زمینه می‌توانید به صورت اینترنتی با مشاوران ما هم ارتباط برقرار کنید.
تیک در کودکان بیش فعال چگونه است؟
یکی از معضلاتی که امروزه در جامعه‌ی ما وجود دارد، بروز اختلالات تیک در کودکان بیش فعال است. همین امر نگرانی‌هایی را برای والدین این کودکان به وجود آورده است چرا که این کودکان روحیاتی همچون کودکان عادی ندارند و اگر دچار این اختلال شوند، به سختی درمان میشوند. اختلالات تیک در کودکان و راهنمای مراقبت‌های لازم برای آن به خصوص در کودکان بیش فعال از اهمیت زیادی برخوردار بوده و هست.
بهترین راه درمان این اختلالات در این کودکان این است که شما با یک روانکاو یا یک پزشک متخصص صحبت کنید و دوره‌ی درمانی کودک خود را با کمک این پزشک پشت سر بگذارید. مسلما در پایان دوره کودک بیش فعال شما نسبت به قبل بهبود پیدا می‌کند و حتی ممکن است دیگر تاثیراتی از تیک هم در این کودک دیده نشود.
همچنین بخوانید: بررسی دلایل دروغگویی کودکان
علائم دیگر در کودکان مبتلا به تیک
طبق CDC سال 2020، 86% از کودکان که مبتلابه توره هستند علائم یک اختلال دیگر را هم تجربه می کنند. بعنوان مثال،63% علائم نقص توجه/ بیش فعالی(ADHD) یا بیش فعالی/ تکانشی و یا مشکلات توجه و تمرکز ، 49% اضطراب و حدود 33% وسواس را تجربه می کنند.
تشخیص
برای تشخیص، سوالاتی در مورد شکل ظاهری، زمان شروع /چگونگی بروز و تعداد دفعات پرسیده می شود. کودک ممکن است برای رد دلایلی که می تواند علت تیک باشد به یک متخصص مغز و اعصاب ارجاع شود. سایر تشخیص ها می تواند شامل یک اختلال تشنج یا سایر اختلالات عصبی یا حرکتی دیگر باشد.
درمان
اگر تیک ها کودک را ناراحت نمی کنند و مانع از فعالیت های روزمره و علاقمندی های او نمی شود ممکن است نیازی به درمان نباشد . اما برای عده ای، تیک ها می تواند مشکل ساز باشد که در این صورت درمان های بسیار عالی برای کمک به کودک در کنترل تیک وجود دارد.
توصیه آکادمی نورولوژی امریکا یک مداخله رفتاری به نام “مداخله رفتاری جامع” یا CBIT بعنوان اولین انتخاب درمانی ست. مداخله رفتاری جامع شامل یادگیری مهارتها و استراتژی هایی برای مدیریت هرچه بهتر تیکهاست.این روش همچنین شامل راهکارهایی است برای کمک به آرامش کودک . همچون “تنفس عمیق” که می تواند فرکانس تیک ها را کاهش دهد. یادگیری تکنیک های جدید به کودکان و خانواده ها اطمینان بیشتری در مدیریت تیکها می دهد.
برخی از پزشکان نیز ممکن است ترکیبی از دارو با روش های درمانی رفتاری مانند CBIT را پیشنهاد دهند. هرچند شواهد مربوط به اثربخشی داروها متفاوت است. پزشک همچنین ممکن است برای کمک به مدیریت اختلال ADHD یا اضطراب داروی دیگری هم تجویز کند.
همچنین بخوانید : کمک به کودکان برای کنار آمدن با عصبانیت
راهنمای والدین برای اختلالات تیک :
▪️میزان توجه متمرکز به تیک را کم کنید.
▪️بجای اینکه اینکه از کودک بخواهید تیک را متوقف کند او را تشویق کنید وقتی احساس عصبی می کند نفس آرام و عمیق بکشد.
▪️برای کمک به کودک، خود نیز به همراه او نفس عمیق بکشید.
یادآوری می کنیم کودکان دارای تیک می توانند در هر کاری که انتخاب می کنند موفق باشند. “تیم هاوارد” بازیکن حرفه ای فوتبال، “بیلی آیلیش” ترانه نویس و برنده 5 جایزه گرمی و “دن آکروید” کمدین و فیلمساز معروف همگی با اختلال تیک تشخیص داده شده اند.
شما چه مقداری راجع به تیک های عصبی اطلاعات دارید ؟ آیا روش های کنترل آنها را میدانید ؟
قطعا بسیاری از شما کودکانی را در اطراف خود مشاهده کرده اید که دچار تیک های عصبی هستند. تیکها نوعی عادات عصبی هستند که به صورت پلک زدن، شانه بالا انداختن، دهن‌کجی، تاب دادن گردن، گلو صاف کردن، عطسه و یا سرفه خشک دیده میشوند.این حرکات سریع هستند و به طور دائم تکرار میشوند.تیک ها هنگامی بیشتر دیده میشوند که کودک تحت فشار عصبی قرار گیرد. این عادات ممکن است چند هفته یا چند ماه به طول بیانجامد. علت اصلی تیک در رشد مغزی نهفته است.کودکانی که والدین سختگیری دارند، بیشتر دچار انواع تیک میشوند.
هیچ کودکی نباید به خاطر داشتن تیک عصبی مورد تمسخر قرار گیرد . تنها کاری که باید انجام دهیم، این است که محیط خانه سرشار از آرامش و شادی باشد و در آن نشانی از سختگیری، نق نق و گلایه وجود نداشته باشد. باید شرایط مدرسه و تحصیلی کودک را هم در شرایط مطلوبی کنترل کنیم. بیشتر تیکها اگر به آنها بی‌اعتنایی شود، کم‌کم از بین می‌روند. شاید تنها یک درصد از بچه‌ها دچار تیک‌هایی باشند که بیشتر از یک سال درمان آن طول بکشد که این کودکان باید توسط متخصص مورد معاینه قرار گیرند.
کلام آخر
اختلالات تیک در کودکان و راهنمای مراقبت‌های لازم برای آن از جمله موضوعاتی است که امروزه مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است چرا که کودکان امروزی بیشتر از گذشته در معرض آسیب‌های عصبی قرار دارند و ممکن است زود به این اختلالات دچار شوند.
ما در این مطلب تلاش کردیم که شما را با این اختلالات و دلایل به وجود آمدن آنها آشنا کنیم و راه‌های درمانی که در این زمینه مطرح شده‌اند را برای شما شرح دهیم. اگر ابهام یا سوالی در این باره برای شما پیش آمده است که هنوز به جواب آن نرسیده‌اید، می‌توانید همین حالا از طریق لینک زیر به صورت اینترنتی نوبت بگیرید تا در اسرع وقت، مشاوران ما به سوالات شما پاسخ دهند.
برای رزرو نوبت آنلاین دکتر روانشناس به سایت کیدز 24 مراجعه کنید.
