یکی از پرسش‌های رایج برای بسیاری از مادران تازه‌زا این است که آیا امکان بارداری در دوران شیردهی وجود دارد یا خیر. بهطور کلی، بسیاری از مادران پس از تولد نوزاد خود و در حین شیردهی نگران این موضوع هستند که آیا می‌توانند دوباره باردار شوند یا نه.
در این مقاله، به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که آیا امکان بارداری در دوران شیردهی وجود دارد و عواملی که میتواند بر این موضوع تأثیرگذار باشد، چیست؟
اگر در خصوص پاسخ به سوال “آیا امکان بارداری در دوران شیردهی وجود دارد” نیاز به مشاوره دارید؛ می‌توانید با دانلود اپلیکیشن بارداری آواکیدز با بهترین مشاوران متخصص در ارتباط باشید.
جلوگیری از بارداری با شیردهی
جلوگیری از بارداری با شیردهی یکی از روش‌های طبیعی و مؤثر است که بسیاری از مادران از آن استفاده می‌کنند. در واقع، شیردهی بهطور موقت میتواند از بارداری جلوگیری کند، به‌ویژه در ماه‌های اول پس از تولد نوزاد.
این روش طبیعی که به نام آماده‌سازی شیردهی یا Lactational Amenorrhea Method (LAM) شناخته می‌شود، به دلیل کاهش سطح هورمون‌های پروژسترون و استروژن در بدن مادر، میتواند مانع از تخمک‌گذاری شود. این روش برای مادرانی که می‌خواهند بهطور طبیعی از بارداری جلوگیری کنند، یک انتخاب مناسب و بی‌خطر است.
در روش LAM، شیردهی بهطور طبیعی باعث کاهش تولید هورمون‌های ضروری برای تخمک‌گذاری می‌شود. هنگامی که مادر بهطور مرتب و بدون فاصله طولانی نوزاد خود را شیر می‌دهد، میزان پروژسترون که مسئول تخمک‌گذاری است، بهطور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد و در نتیجه تخمک‌گذاری متوقف می‌شود.
این توقف در تخمک‌گذاری باعث می‌شود که بارداری در دوران شیردهی عملاً غیرممکن باشد. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که درصورتی‌که مادر بهطور کامل شیردهی انحصاری انجام دهد، احتمال بارداری بسیار کم خواهد بود.
جلوگیری از بارداری با شیردهی زمانی مؤثرتر است که مادر در ۶ ماه اول پس از تولد نوزاد خود تغذیه انحصاری با شیر مادر را ادامه دهد. در این مدت، نوزاد فقط از شیر مادر تغذیه می‌کند و هیچ غذای دیگری به او داده نمی‌شود.
شیردهی مداوم و نداشتن فاصله طولانی بین شیردهیها یکی از عوامل مهم در اثربخشی روش LAM است. در این شرایط، مادر میتواند بهطور طبیعی از تخمک‌گذاری و بارداری جلوگیری کند. برای داشتن بهترین نتیجه، نوزاد باید بهطور مرتب و به‌دفعات از سینه تغذیه کند و فاصله بین هر وعده شیردهی نباید طولانی شود.
بااین‌حال، زمانی که فاصله بین شیردهیها بیشتر شود یا نوزاد شروع به خوردن غذای جامد کند، اثربخشی این روش کاهش می‌یابد. در این شرایط، بدن مادر ممکن است دوباره تخمک‌گذاری کند و احتمال بارداری افزایش یابد.
به همین دلیل، اگر مادر می‌خواهد از این روش بهطور مؤثر استفاده کند، باید شیردهی را بهطور انحصاری ادامه دهد و فاصله زمانی بین هر وعده شیردهی را کوتاه نگه دارد.
این تغییرات ممکن است به دلیل شرایط زندگی، برگشت مادر به کار یا تغییرات در رژیم غذایی نوزاد ایجاد شوند که در نهایت بر اثربخشی جلوگیری از بارداری با شیردهی تأثیر می‌گذارد.
محققان بر این باورند که جلوگیری از بارداری با شیردهی تا حدود ۹۰-۹۵٪ مؤثر است، به شرطی که شیردهی بهطور کامل و انحصاری انجام شود. درصورتی‌که نوزاد تغذیه با شیر مادر را بهطور مرتب دریافت کند، بدن مادر بهطور طبیعی از بارداری جلوگیری می‌کند.
بااین‌حال، این روش تنها به‌عنوان یک روش موقت برای جلوگیری از بارداری در نظر گرفته می‌شود. زمانی که مادر به تغذیه انحصاری با شیر مادر ادامه می‌دهد، بدن او به طور موقت از بارداری محافظت می‌شود، اما این روش باید با مراقبت و نظارت پزشک انجام شود.
مادرانی که قصد دارند از بارداری ناخواسته جلوگیری کنند، باید آگاه باشند که این روش تنها در صورتی مؤثر است که شیردهی کامل و مداوم ادامه یابد.
اگر شرایط تغییر کند، مثل کاهش دفعات شیردهی یا شروع غذای جامد، باید از روش‌های پیشگیری از بارداری دیگر مانند قرص‌های ضدبارداری یا کاندوم استفاده کنند. پزشکان معمولاً به مادران توصیه می‌کنند که در صورت تغییر شرایط شیردهی یا نگرانی از احتمال بارداری، از روش‌های پیشگیری مکمل استفاده کنند.
در نهایت، جلوگیری از بارداری با شیردهی میتواند یک انتخاب طبیعی و مؤثر باشد، اما باید با آگاهی و نظارت پزشک انجام شود. اگر مادر بهطور کامل و مداوم نوزاد خود را شیر دهد و فاصله بین شیردهیها کوتاه باشد، احتمال بارداری در دوران شیردهی بسیار کم است.
بااین‌حال، برای اطمینان از پیشگیری از بارداری، مادران باید از روش‌های پیشگیری دیگر نیز استفاده کنند و هرگونه تغییر در شیردهی یا سلامتی خود را با پزشک در میان بگذارند.
اثر شیردهی در جلوگیری از بارداری چقدر است؟
اثر شیردهی در جلوگیری از بارداری به نحوه و دفعات شیردهی بستگی دارد و یکی از روش‌های طبیعی برای پیشگیری از بارداری در دوران پس از زایمان است. درصورتی‌که مادر بهطور کامل و بدون فاصله طولانی نوزاد خود را شیر بدهد، این روش میتواند از ۹۰ تا ۹۵ درصد از خطر بارداری جلوگیری کند.
این روش به نام LAM (Lactational Amenorrhea Method) یا روش آمنوره شیردهی شناخته می‌شود و معمولاً در ماه‌های اول پس از زایمان مؤثر است. در این دوره، ترشح هورمون پرولاکتین که مسئول تولید شیر است، باعث توقف تخمک‌گذاری و پریود شدن می‌شود، بنابراین تخمک‌گذاری صورت نمی‌گیرد و احتمال بارداری به‌شدت کاهش می‌یابد.
در صورت شیردهی کامل و مداوم، به‌ویژه در شش ماه اول، احتمال بارداری در دوران شیردهی بسیار پایین است. این به این دلیل است که پرولاکتین بهطور طبیعی عملکرد هورمون‌های دیگر که مسئول تخمک‌گذاری هستند را سرکوب می‌کند.
به همین دلیل، اثر شیردهی در جلوگیری از بارداری در این مدت به‌شدت مؤثر است. بااین‌حال، برای دستیابی به نتایج بهینه، لازم است که مادر بهطور مرتب و بدون فاصله طولانی نوزاد خود را شیر دهد. این امر ممکن است با مصرف غذای جامد برای نوزاد یا کاهش دفعات شیردهی کاهش یابد و اثرگذاری آن کم شود.
بااین‌حال، باید توجه داشت که این روش تنها به‌عنوان یک روش موقت و نسبی برای جلوگیری از بارداری مؤثر است و هیچ‌گاه نباید بهطور کامل جایگزین سایر روش‌های پیشگیری از بارداری شود.
برخی از زنان ممکن است باوجود رعایت شیردهی مداوم، همچنان تخمک‌گذاری کنند و به همین دلیل امکان بارداری در دوران شیردهی همچنان وجود دارد. به همین دلیل، پزشکان توصیه می‌کنند که مادران به کمک روش‌های مکمل و مطمئن مانند کاندوم یا قرص‌های ضدبارداری برای جلوگیری از بارداری در این دوران اقدام کنند.
درصورتی‌که مادر بیشتر از ۶ ماه از شیردهی انحصاری استفاده کند و همچنان تغذیه با شیر مادر ادامه یابد، احتمال بارداری بهطور طبیعی بسیار کم است.
این دوره معمولاً زمانی است که بیشتر مادران تغذیه با شیر مادر را ادامه می‌دهند و با توجه به اثرات هورمونی شیردهی، تخمک‌گذاری به تأخیر می‌افتد. هورمون پرولاکتین نقش حیاتی در جلوگیری از تخمک‌گذاری دارد و در نتیجه باعث می‌شود که مادر تا زمانی که تغذیه با شیر مادر ادامه دارد، پریود نشود.
هرچند این روش میتواند به طور موقت بسیار مؤثر باشد، اما باید بدانیم که اثر شیردهی در جلوگیری از بارداری ۱۰۰٪ نیست. برخی از زنان ممکن است زودتر از دیگران تخمک‌گذاری کنند و این امر میتواند منجر به بارداری شود.
حتی درصورتی‌که مادر هنوز پریود نشده باشد و شیردهی مداوم داشته باشد، احتمال بارداری در هر زن متفاوت است و باید از روش‌های پیشگیری مطمئن استفاده کرد تا از وقوع بارداری ناخواسته جلوگیری شود.
درصورتی‌که مادر در دوران شیردهی تصمیم به جلوگیری از بارداری دارد، استفاده از روش‌های پیشگیری دیگر از جمله استفاده از کاندوم یا قرص‌های ضدبارداری همچنان توصیه می‌شود. این روش‌ها در کنار شیردهی می‌توانند به‌عنوان یک روش پیشگیری ترکیبی عمل کنند و مادران را از نگرانی‌های بارداری ناخواسته در دوران شیردهی دور نگه دارند.
در نهایت، استفاده از شیردهی به‌عنوان روش پیشگیری از بارداری یک روش طبیعی است که در شرایط خاص مؤثر واقع می‌شود. مهم است که مادران اطلاعات کافی در این زمینه داشته باشند و در صورت عدم اطمینان یا نیاز به روش‌های پیشگیری بهتر، با پزشک خود مشورت کنند.
این روش در کنار دیگر اقدامات میتواند از بارداری ناخواسته جلوگیری کند و به مادر کمک کند تا دوران شیردهی خود را به‌خوبی مدیریت کند.
در صورت شیردهی تا چه مدت امکان بارداری وجود ندارد؟
معمولاً پس از تولد نوزاد، امکان بارداری در دوران شیردهی به دلیل عدم تخمک‌گذاری تا حد زیادی کاهش می‌یابد، اما این مدت‌زمان همیشه قابل‌پیش‌بینی نیست. در اکثر مادرانی که شیردهی انحصاری دارند، تخمک‌گذاری بعد از ۶ ماه یا بیشتر آغاز نمی‌شود.
اما این مسئله برای همه مادران یکسان نیست و برخی از مادران ممکن است قبل از ۶ ماه دوباره تخمک‌گذاری کنند و در نتیجه باردار شوند.
درصورتی‌که مادر هنوز در حال شیردهی است و اولین قاعدگی خود را پس از زایمان نداشته است، احتمال بارداری به‌شدت کاهش می‌یابد. بااین‌حال، اگر مدت‌زمان طولانی‌تری از زایمان گذشته باشد و تغییراتی در الگوهای شیردهی یا تغذیه نوزاد ایجاد شده باشد، احتمال بارداری بیشتر می‌شود.
در چنین مواقعی، استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری مانند قرص‌های ضدبارداری توصیه می‌شود.
آیا در طول شیردهی می‌توان باردار شد؟
سؤالی که بسیاری از مادران پس از زایمان به آن فکر می‌کنند این است که آیا در طول شیردهی می‌توان باردار شد؟ جواب کوتاه این است که بله، در طول شیردهی ممکن است بارداری اتفاق بیفتد.
هرچند شیردهی میتواند بهطور طبیعی جلوی تخمک‌گذاری و بارداری را بگیرد، اما نمی‌توان بهطور قطع گفت که در طول شیردهی هیچ‌گاه بارداری اتفاق نمی‌افتد. این موضوع به عواملی مانند میزان و نحوه شیردهی، تغییرات فیزیولوژیکی بدن مادر و طول مدت‌زمان پس از زایمان بستگی دارد.
در شش ماه اول پس از زایمان، زمانی که مادر بهطور انحصاری نوزاد خود را با شیر مادر تغذیه می‌کند و فاصله‌های زمانی شیردهی کوتاه است، احتمال بارداری کاهش می‌یابد.
در این مدت، هورمون پرولاکتین که مسئول تولید شیر است، میتواند تخمک‌گذاری را سرکوب کند؛ بنابراین، در این مدت شانس بارداری بسیار کم است. بااین‌حال، باید توجه داشت که این روش پیشگیری از بارداری بهطور کامل نمی‌تواند از بارداری جلوگیری کند.
همچنین، عواملی مانند کاهش دفعات شیردهی، افزایش فاصله زمانی بین شیردهیها یا تغذیه نوزاد با غذای جامد میتواند سطح هورمون پرولاکتین را کاهش دهد و تخمک‌گذاری را تحریک کند.
در چنین شرایطی، احتمال بارداری در دوران شیردهی افزایش می‌یابد. به‌عبارت‌دیگر، زمانی که مادر شروع به کاهش میزان شیردهی یا تغییر در الگوی شیردهی خود می‌کند، این تغییرات میتواند باعث بازگشت تخمک‌گذاری و در نتیجه احتمال بارداری شود.
مادرانی که قصد دارند از بارداری در دوران شیردهی جلوگیری کنند، باید از روش‌های پیشگیری از بارداری مانند کاندوم، قرص‌های ضدبارداری یا سایر روش‌های مطمئن استفاده کنند.
این روش‌ها می‌توانند بهطور مؤثری در کنار شیردهی به جلوگیری از بارداری کمک کنند. همچنین، مشورت با پزشک برای انتخاب بهترین روش پیشگیری میتواند به مادران کمک کند تا از بارداری ناخواسته جلوگیری کنند و درعین‌حال شیردهی را ادامه دهند.
در نهایت، آیا در طول شیردهی می‌توان باردار شد؟ بستگی به شرایط فردی هر مادر دارد. حتی اگر مادر هنوز پریود نشده باشد و شیردهی کامل داشته باشد، باز هم احتمال بارداری وجود دارد؛ بنابراین، برای اطمینان از عدم بارداری، مادران باید روش‌های پیشگیری از بارداری را در نظر بگیرند و به‌دقت مراقب هرگونه تغییر در وضعیت بدن خود باشند.
درهرصورت، مادران باید به یاد داشته باشند که شیردهی تنها یک روش موقت برای جلوگیری از بارداری است و برای جلوگیری از بارداری بیشتر، باید به استفاده از روش‌های مکمل پیشگیری توجه کنند.
اولین تخمک‌گذاری بعد از زایمان برای مادران شیرده
اولین تخمک‌گذاری پس از زایمان یکی از مهم‌ترین مراحل در فرایند بازگشت به وضعیت باروری طبیعی است. اولین تخمک‌گذاری بعد از زایمان ممکن است حتی قبل از شروع قاعدگی مادر اتفاق بیفتد.
این یعنی مادر ممکن است بدون اینکه اولین قاعدگی خود را داشته باشد، دوباره باردار شود. در مادرانی که شیردهی انحصاری را دنبال می‌کنند، احتمال تخمک‌گذاری قبل از اولین قاعدگی کمتر است، اما همچنان ممکن است رخ دهد.
برای اکثر مادرانی که در ۶ ماه اول بارداری شیردهی انحصاری انجام می‌دهند، اولین تخمک‌گذاری در حدود ۳ تا ۶ ماه پس از زایمان اتفاق می‌افتد.
این زمان ممکن است در مادران مختلف متفاوت باشد و بستگی به الگوی شیردهی و دیگر عواملی مانند وضعیت جسمانی مادر و میزان استرس دارد؛ بنابراین، حتی اگر مادر هنوز قاعدگی خود را شروع نکرده باشد، امکان بارداری در دوران شیردهی وجود دارد.
احتمال بارداری در دوران شیردهی چقدر است؟
احتمال بارداری در دوران شیردهی به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل شیوه شیردهی، میزان و دفعات شیر دادن و تغییرات فیزیولوژیکی بدن مادر است. شیردهی میتواند بهطور طبیعی اثرات ضدبارداری ایجاد کند، به این صورت که مادران با شیردهی مداوم و بدون فاصله طولانی، بهطور موقت از تخمک‌گذاری جلوگیری می‌کنند.
در واقع، تا زمانی که شیردهی بهطور انحصاری انجام شود، احتمال بارداری بسیار کم است. تحقیقات نشان می‌دهند که احتمال بارداری در دوران شیردهی در حدود ۱ درصد است، به‌ویژه در شش ماه اول پس از زایمان.
درصورتی‌که مادر نوزاد خود را بهطور مداوم و بدون فاصله طولانی شیر دهد، به دلیل ترشح هورمون پرولاکتین، تخمک‌گذاری به تعویق می‌افتد.
پرولاکتین هورمونی است که به تولید شیر کمک می‌کند و درعین‌حال مانع تخمک‌گذاری می‌شود؛ بنابراین، در این حالت، تخمک‌گذاری به تأخیر می‌افتد و احتمال بارداری در دوران شیردهی بهطور طبیعی کاهش می‌یابد.
این روش طبیعی به‌عنوان یکی از روش‌های کنترل بارداری در دوران شیردهی شناخته می‌شود و درصورتی‌که تمامی شرایط لازم رعایت شود، میتواند به میزان زیادی از بارداری ناخواسته جلوگیری کند.
بااین‌حال، احتمال بارداری در دوران شیردهی میتواند در طول زمان تغییر کند. بهطور خاص، زمانی که فاصله بین شیردهیها بیشتر شود یا نوزاد شروع به خوردن غذای جامد کند، احتمال بارداری افزایش می‌یابد.
هنگامی که مادر دیگر بهطور مداوم و بدون فاصله طولانی نوزاد خود را شیر نمی‌دهد، یا زمانی که شیردهی به‌صورت مختصرتر یا کمتر انجام می‌شود، بدن مادر ممکن است دوباره به تخمک‌گذاری بازگردد و این امر میتواند باعث بارداری شود.
بنابراین، با تغییرات در شیوه شیردهی، احتمال بارداری در دوران شیردهی بهطور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.
میزان شیردهی و الگوهای شیردهی از مادر به مادر دیگر متفاوت است. به همین دلیل، احتمال بارداری در دوران شیردهی برای هر زن متفاوت خواهد بود.
برخی از مادران ممکن است حتی با شیردهی منظم و مداوم، باز هم تخمک‌گذاری را تجربه کنند و به همین دلیل، برای جلوگیری از بارداری باید از روش‌های پیشگیری دیگری استفاده کنند؛ بنابراین، مادرانی که نمی‌خواهند باردار شوند، باید با پزشک خود مشورت کنند تا بهترین روش پیشگیری از بارداری را براساس شرایط خاص خود انتخاب کنند.
استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری مکمل میتواند به مادران کمک کند تا از بارداری ناخواسته جلوگیری کنند. کاندوم‌ها، قرص‌های ضدبارداری و سایر روش‌ها می‌توانند در کنار شیردهی به‌عنوان یک راهکار مؤثر برای جلوگیری از بارداری عمل کنند.
مادرانی که شیردهی می‌کنند و قصد دارند از بارداری جلوگیری کنند، باید توجه داشته باشند که شیردهی به‌تنهایی همیشه به‌اندازه کافی مؤثر نیست و ممکن است نیاز به ترکیب با دیگر روش‌های پیشگیری داشته باشد.
یکی دیگر از عواملی که میتواند بر احتمال بارداری در دوران شیردهی تأثیر بگذارد، تغذیه نوزاد با شیر مادر است. درصورتی‌که نوزاد تنها شیر مادر می‌خورد و هیچ غذای دیگری دریافت نمی‌کند، هورمون پرولاکتین بیشتر ترشح می‌شود و احتمال بارداری کمتر خواهد بود.
اما زمانی که نوزاد شروع به خوردن غذاهای جامد می‌کند یا زمان شیردهی کاهش می‌یابد، تولید شیر کاهش پیدا می‌کند و ممکن است تخمک‌گذاری شروع شود؛ بنابراین، مادرانی که می‌خواهند از بارداری جلوگیری کنند، باید توجه داشته باشند که تغذیه نوزاد با شیر مادر به‌تنهایی ممکن است برای جلوگیری از بارداری کافی نباشد.
در نهایت، احتمال بارداری در دوران شیردهی به شرایط فیزیکی و روانی هر مادر بستگی دارد. عواملی مانند میزان استرس، تغذیه، سلامتی عمومی مادر و الگوی شیردهی می‌توانند بر روند تخمک‌گذاری و بارداری تأثیر بگذارند.
ازاین‌رو، مادران باید از پزشک خود مشورت بگیرند تا از بهترین روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنند و درعین‌حال از سلامت خود و نوزادشان مطمئن شوند.
سخن نهایی
در نهایت، امکان بارداری در دوران شیردهی میتواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد. شیردهی میتواند به‌عنوان یک روش طبیعی جلوگیری از بارداری عمل کند، اما این روش تنها در صورتی مؤثر است که مادر بهطور کامل و بدون فاصله طولانی نوزاد خود را شیر دهد.
اگرچه احتمال بارداری در دوران شیردهی پایین است، اما همچنان این احتمال وجود دارد و بنابراین استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری برای مادرانی که نمی‌خواهند باردار شوند، توصیه می‌شود.
سؤالات متداول
۱. آیا شیردهی میتواند بهطور کامل از بارداری جلوگیری کند؟
شیردهی میتواند بهطور موقت از بارداری جلوگیری کند، اما این روش ۱۰۰٪ مؤثر نیست و ممکن است در مواقعی که فاصله بین شیردهیها زیاد شود، احتمال بارداری افزایش یابد.
2. چه مدت می‌توان از شیردهی به‌عنوان روش پیشگیری از بارداری استفاده کرد؟
این روش معمولاً در ۶ ماه اول پس از زایمان مؤثر است، اما به تغییرات در شیوه شیردهی و شرایط جسمی مادر بستگی دارد.
