سبک فرزندپروری شما می تواند از وزن کودک تا احساس او در مورد خودش تأثیر بگذارد. اطمینان از اینکه شیوه فرزند پروری شما از رشد و توسعه سالم حمایت می کند بسیار مهم است ، زیرا نحوه تعامل شما با کودک و نحوه تربیت او تا آخر عمر بر او تأثیر می گذارد.
محققان چهار نوع سبک فرزندپروری را شناسایی کرده اند:
2)والدین مستبد
3)والدین سهل گیر
4)والدین غیردرگیر(گسسته)
5)والدین مقتدر
1)والدین مستبد
آیا هیچ یک از این جملات شبیه شما نیست؟
-شما معتقدید بچه ها نباید دیده و شنیده شوند
-وقتی صحبت از قوانین می شود ، شما معتقدید که این “تنها راه من یا شاهراه” است
-شما احساسات فرزند خود را در نظر نمی گیرید
ویژگی های خانواده ی با والدین مستبد:
– به این دلیل به والدین مستبد معروف هستند که وقتی کودک دلایلی برای نقض یک قاعده می آورد، می گویند: “چون من میگم” .آنها علاقه ای به مذاکره ندارند و تمرکزشان بر اطاعت است.
– این والدین به بچه ها اجازه نمی دهند درگیر چالش ها یا رفع موانع حل مسئله شوند. در عوض ، آنها قوانینی را وضع می کنند و عواقب را با کمترین توجه به نظر کودک، اعمال می کنند.
-قوانین انضباظی نامناسب،سخت گیری های بی جا و امر و نهی های بیش از حد دارند.
-کودکانی که با والدین مستبد رشد می کنند، بیشتر اوقات از قوانین پیروی می کنند اما اطاعت آنها بهای زیادی دارد.همچنین،این فرزندان در معرض خطر بیشتری برای بروز مشکلات عزت نفس قرار دارند، زیرا به عقاید آنها بهایی داده نمی شود.
-از آنجا که والدین مستبد غالباً سختگیر هستند ، ممکن است فرزندان آنها در تلاش برای جلوگیری از مجازات ، به دروغگویان خوبی تبدیل شوند.
– آن ها قوانین نانوشته ای برای فرزندانشان دارند مثلا به هیچکس اعتماد نکن و … در نتیجه ممکن است فرزندان را به رازداری های خطرناک و پنهان کاری بکشانند.
– مدام فرزندان خود را با دیگران مقایسه کرده و احساسات آن ها را سرکوب میکنند.
2)والدین بی تفاوت و سهل گیر
آیا هیچ یک از این جملات شبیه شما نیست؟
-شما قوانینی تنظیم می کنید اما به ندرت آنها را اجرا می کنید.
-شما خیلی از پیامدها را به کودک گوشزد نمیکنید.
-شما فکر می کنید کودک شما با کمترین دخالت، از شما بهترین چیزها را یاد می گیرد.
ویژگی خانواده های با والدین سهل گیر:
-والدین آسان گیر و بیخیال هستند. غالباً فقط در صورت بروز مشکل جدی، وارد عمل می شوند.
-عدم ترسیم اهداف مناسب برای فرزندان؛ در نتیجه فرزندان فاقد اهداف بلندمدت هستند.
-نظم و انضباط رعایت نمی شود وبا نرمش محض،با کلیه ی رفتارهای فرزندان موافقت می شود.
-والدین سهل گیر معمولاً بیش از نقش والدین ، نقش دوستانه را بر عهده می گیرند. آنها اغلب فرزندان خود را تشویق می کنند تا در مورد مشکلاتشان با آنها صحبت کنند ، اما معمولاً تلاش زیادی برای منصرف کردن فرزند از انتخاب های نامطلوب یا رفتارهای نادرستشان نمی کنند.
-فرزندان خانواده ی سهل گیر ممکن است مشکلات رفتاری بیشتری از خود نشان دهند زیرا از اقتدار و قوانین پیروری نمی کنند. آنها غالباً عزت نفس پایینی دارند و ممکن است غم و اندوه زیادی را گزارش دهند.همچنین در معرض خطر بیشتری برای مشکلات سلامتی مانند چاقی قرار دارند ، زیرا والدینِ سهل گیر برای کاهش مصرف غذای بی ارزش تلاشی نمیکنند.
3)والدین غیر درگیر(گسسته)
آیا هیچ یک از این جملات آشنا به نظر نمی رسد؟
-از فرزندتان در مورد مدرسه یا مشق شب نمی پرسید.
– به ندرت می دانید که فرزندتان کجاست یا با کیست.
– وقت زیادی با کودک خود نمی گذرانید.
ویژگی خانواده های با والدین غیردرگیر:
– فرزندان به دلیل عدم ارضای نیاز های روانی و جسمانی از سوی والدین احساس تعلق خاطر نمیکنند.
-والدین غیر درگیر تمایل کمی به دانستن آنچه فرزندانشان انجام می دهند، دارند. معمولاً قوانین کمی در خانه وجود دارد. در نتیجه این فرزندان ممکن است از راهنمایی ، پرورش و توجه والدین محروم باشند.
– آن ها از رشد کودک خودآگاهی ندارند و گاهی اوقات ، به سادگی با مشکلات دیگری مانند کار ، پرداخت قبض ها و اداره یک خانواده درگیر می شوند.
– والدین غیر درگیر انتظار دارند فرزندان خودشان بزرگ شوند. آنها وقت و انرژی زیادی برای تأمین نیازهای اساسی کودکان اختصاص نمی دهند. بیشتر اوقات از کودک غافل هستند اما همیشه عمدی نیست.
-فرزندان این خانواده ها،دارای مشغله ی فکری فراوان هستند و توان برقراری ارتباط صمیمی با دیگران و همچنین توان گفتن “نه” را ندارند.
-این کودکان با افت چشمگیر تحصیلی مواجه می شوند،چون اهمیتی به تحصیل نمیدهند. آنها همچنین مشکلات رفتاری مکرر از خود نشان می دهند و کودکان شادی نیستند.
4)والدین مقتدر (مستحکم،موفق،سالم،دموکرات)
آیا هیچ یک از این جملات برای شما آشنا نیست؟
– برای ایجاد و حفظ یک رابطه مثبت با فرزند خود تلاش زیادی می کنید.
– دلایل قوانین خود را توضیح می دهید.
– قوانینی را اجرا می کنید و عواقب آن را ذکر میکنید، اما در عین حال احساسات فرزند خود را در نظر می گیرید.
ویژگی خانواده های با والدین مقتدر:
-حضور موثر فیزیکی، روانی و عاطفی والدین در منزل نقش به سزایی در امر کنترل و نظارت غیرمستقیم بر رفتار فرزندان دارد و ضمن جلوگیری از زمینه های انحراف احتمالی،سبب گرمی بخشی به محیط منزل خواهد شد.
-فرزندان برای شخصیت والدین ارزش قائل هستند به گونه ای که فقط مقام پدر ومادر بودن،امتیاز خاصی را در منزل برای والدین ایجاد نمیکند.
-والدین مقتدر وقت و انرژی خود را صرف جلوگیری از مشکلات رفتاری می کنند. آنها همچنین از راهبردهای انضباط مثبت برای تقویت رفتار مناسب کودک، مانند سیستم های تشویق و پاداش استفاده می کنند.
-آن ها به خوبی میدانند که بچه های خوشبخت محصول خانواده های خوشبخت هستند وبه هیچ وجه صرفا تماشاچیِ رفتار های فرزندان نیستند،بلکه همواره برای پرورش صحیح آنان نقش فعالی را ایفا میکنند.
-به حریم خصوصی فرزندان به منظور تقویت اعتماد، احترام میگذارند.
-در زمان انتقاد کردن به فرزندان،رفتار خاص آن ها را مورد نقد قرار میدهند و به دور از هر گونه مچ گیری یا زیرسوال بردن شخصیت فرزندان و پرهیز از برچسب زدن های نامناسب، رفتار میکنند.
-کودکانی که با نظم و انضباط مقتدرانه تربیت می شوند ، خوشبخت و موفق هستند. همچنین به احتمال زیاد آنها در تصمیم گیری و ارزیابی خطرات احتمالی به تنهایی، موفق هستند.
کلامی با والدین
بعضی اوقات والدین فقط در یک گروه قرار نمی گیرند ، بنابراین اگر بعضی اوقات مقتدرانه رفتار میکنید و بعضی اوقات سهل گیرانه ، ناامید نشوید.
با این حال طبق مطالعات ،واضح است که سبک فرزندپروری مقتدرانه بهترین سبک فرزندپروری است. اگر تمایل دارید که از سبک مقتدرانه استفاده کنید،مراحل و مطالعاتی وجود دارند که شما را به مقصودتان میرساند. با فداکاری و تعهد به عنوان والدین خوب ، می توانید رابطه مثبت با فرزند خود را حفظ کنید و در عین حال اقتدار خود را به روشی سالم برقرار کنید.
منابع:
1- https://www.verywellfamily.com/types-of-parenting-styles-1095045
2-کتاب آیین فرزند پرروی:روش های علمی آموزش مهارت های زندگی،تالیف:محرمعلی علیزاده
