پیشگیری دارویی از سرطان پستان
پیشگیری دارویی از سرطان پستان پیش گیری دارویی از سرطان پستان
سالانه در حدود 250000 مورد جدید ابتلا به سرطان پستان در امریکا اتفاق می‌افتد و متأسفانه در کشور ما نیز
آمار ابتلا به سرطان پستان بسیار بالاست.
عواملی که افراد را در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار میدهند عبارت اند از :
افزایش سن، سابقۀ خانوادگی مثبت قوی ابتلا به سرطان پستان و برخی از بیماری‌های
زمینه‌ای پستان.
بعضی از داروها به‌عنوان داروهای پیش‌گیری‌کننده از ابتلا به سرطان پستان مورد توجه قرار گرفته‌اند، مانند :
تاموکسیفن و رالوکسیفن. این داروها درواقع تنظیم‌کنندۀ اثر هورمون استروژن بر بافت پستان‌اند و فقط بر
تومورهای پستانی‌ای اثرگذارند که تحت کنترل و پاسخ‌پذیر به اثرات هورمون‌های زنانه‌اند، و تومورهای پستانی
ـ که مستقل از عملکرد هورمون زنانه باشند ـ با مصرف این داروها قابل پیشگیری نیستند.
تاموکسیفن پیشگیری دارویی از سرطان پستان
تحقیقات بسیاری کارایی مصرف تاموکسیفن را در پیشگیری از سرطان پستان مورد بررسی قرار داده و نشان
داده که مصرف تاموکسیفن باعث پیشگیری از ابتلا به تومورهای پستانی، که دارای گیرندۀ هورمون
استروژن‌اند، می‌شود. مصرف تاموکسیفن خطر ابتلای زنان را به این دسته از تومورها ـ حداقل به یک‌سوم ـ
کاهش می‌دهد و در زنان، قبل یا بعد از یائسگی قابل مصرف است.
رالوکسیفن ت
رالوکسیفن ابتدا برای درمان و پیشگیری از پوکی استخوان در زنان بعد از یائسگی مورد استفاده قرار گرفت.
بررسی‌های بعدی نشان داد که مصرف این دارو خطر ابتلا به سرطان پستان را در زنان پس از یائسگی کاهش
می‌دهد. در پژوهشی که اثرات تاموکسیفن را با رالوکسیفن مقایسه کرد نشان داده شد اثر رالوکسیفن نسبت به
تاموکسیفن در پیشگیری از سرطان پستان از کارایی کمتری برخوردار است، ولی درمقابل، خطر پیدایش سرطان
رحم ـ که عارضۀ جانبی عمده خطرناک با مصرف تاموکسیفن است ـ در مصرف‌کنندگان رالوکسیفن کمتر است.
آنچه مشخص است رالوکسیفن عمدتاً در زنان پس از یائسگی مصرف می‌شود و اثر آن در زنان پیش از یائسگی
نامعلوم است.
مصرف تاموکسیفن و رالوکسیفن در شرایط زیر ممنوع است :
بیمارانی که سابقۀ لخته‌شدگی خون در عروق دارند.
افرادی که داروهای ضد انعقاد خون خوراکی استفاده می‌کنند.
افرادی که سیگار مصرف می‌کنند.
زنانی که تمایل به حاملگی دارند یا حامله هستند.
زنانی که به بچه شیر میدهند.
زنانی که در سنین قبل از یائسگی هستند و تاموکسیفن مصرف می‌کنند باید از روش‌های غیرهورمونی جلوگیری
از بارداری نظیر کاندوم و یا دیافراگم استفاده کنند، چون مصرف داروهای ضد بارداری بر کارایی تاموکسیفن اثر
سوء دارد.
در توصیه به مصرف تاموکسیفن و رالوکسیفن، به‌منظور کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان باید فواید و عوارض
مصرف این داروها را به بیماران شرح داد. به‌طور کلی، افرادی مناسب استفاده از این داروها برای پیشگیری از
سرطان پستان هستند که بالای 35 سال دارند و دارای شرایط زیر هستند:
سابقۀ بیماری‌های زمینه‌ای پُرخطر پستان دارند، مانند هایپرپلازی آتیپیکال پستان و لوبولار کارسینوم
درجا (LCIS)
افرادی که طبق الگوی بررسی خطر ابتلا به سرطان، جزو افراد در معرض خطر بالا دسته‌بندی
می‌شوند و این عوامل خطر ابتلای براساس موارد زیر تعیین می‌شوند:
سن پایین شروع سیکل‌های ماهانه
سن بالای تولد اولین فرزند، سابقۀ خانوادگی درجۀ اول مثبت متعدد و سابقۀ انجام
نمونه‌برداری‌های متعدد قبلی پستان.
نکتۀ مهم اینکه اثربخشی مصرف تاموکسیفن در بیمارانی که زمینۀ تغییرات ژنتیکی بالای ابتلا به سرطان پستان،
براساس تغییرات ژنتیکی BRCA 1 و BRCA 2 دارند، هنوز نامعلوم و تاکنون تأیید نشده است.
مصرف تاموکسیفن و رالوکسیفن به‌عنوان داروهای پیشگیری از ابتلا به سرطان پستان خطرهایی را نیز در پی
دارند که باید این خطرها مورد توجه قرار گیرند:
هر دو دارو باعث افزایش خطر لخته‌شدگی خون می‌شوند، اگرچه این خطر در استفاده با رالوکسیفن کمتر
است.
خطر ابتلا به سرطان رحم در مصرف‌کنندگان رالوکسیفن کمتر است.
خطر حوادث و سکته‌های قلبی با مصرف رالوکسیفن نسبت به مصرف تاموکسیفن کمتر است، ولی
درمجموع هم تاموکسیفن و هم رالوکسیفن خطر ابتلا به سکته‌های قلبی را در افرادی که از نظر ابتلا به
بیماری‌های قلبی پُرخطر محسوب می‌شوند افزایش می‌دهد.
اگرچه کارایی تاموکسیفن نسبت به رالوکسیفن در کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان بیشتر است، عوارض
و خطرات جانبی رالوکسیفن نسبت به تاموکسیفن کمتر است.
نگارنده : دکتر حمید سعیدی ساعدی
شما میتوانید برای مشاوره در این زمینه از متخصیص زنان زایمان مجموعه کیدز 24 راهنمایی دریافت کنید.
