ترس از خواب در کودکان از سنین ۲ الی 3 سادگی شروع می شود و تا سن ۹ سالگی بسیار رایج است. دلایل متفاوتی می تواند منجر به ترس های شبانه کودکان شود که بیشتر اوقات تصویرسازی کودک سبب ایجاد این ترس‌ها میشود. گاهی این تصویرسازی ها سبب خوشحالی کودک گاهی سبب ناراحتی گاهی سبب عصبی و پرخاشگر شدن و گاهی هم سبب ترس در کودکان می شوند.
دلایل ترس از خواب در کودکان
دلیل عمده ترس کودکان چه در خواب چه در حالات دیگر، پیشرفت آن ها در تصویر سازی است. تصویر سازی یا همان تصورات کودکان در سنین ۲ الی ۵ سالگی به شدت رشد می کند و آن هم با سرعت خیلی زیاد. این تصورات به قدری قوی هستند که موجب میشود کودک درکی از تفاوت دنیای واقعی با دنیای خیالی نداشته باشد و به همین خاطر کارتون هایی که می بیند یا خاطره ها و قصه هایی که می شنود همگی دست به دست هم میدهند تا تصورات بی‌شماری در ذهن او شکل بگیرند و در خیلی از مواقع سبب بی خوابی کودک و ترس او در هنگام خواب میشوند.
هیجانات منفی و مثبت
به صورت کلی کودک در طول روز می تواند هیجانات مختلفی را تجربه کند و آنها را دریافت کند حتی زمانی که با والدین صحبت می کند، وقتی که اشتباهی می کند و والدین سر او داد می‌زنند یا زمانی که والدین واکنش هیجانی نسبت به او نشان میدهند سبب ایجاد هیجانات منفی در کودک می شوند. وقتی هیجانات منفی به اوج خود می رسد می‌تواند یکی از علل ترس های شبانه کودک به شمار برود به همین دلیل است که توصیه می شود در برابر کودکان همواره خونسرد باشید و آرامش خود را حفظ کنید و واکنش های هیجانی از خود نشان ندهید.
اختلافات والدین
دعوا، نزاع و یا حتی جر و بحث والدین می تواند سبب ترس کودک شود آن هم از جهات مختلف مثلا ممکن است کودک فکر کند اگر بخوابد دوباره این دعوا و جر و بحث ها تکرار میشود و به همین خاطر نمی خوابد یا حتی احساس اضطراب می کند و این اضطراب مانع خوابیدن کودک میشود.
کمبود خواب
همانطور که می گویند خواب، خواب می آورد شاید باورتان نشود اما کمبود خواب هم سبب می شود تا شما رغبتی به خوابیدن نداشته باشید این موضوع در بین کودکان بسیار رایج است. وقتی کودک چند روز کم خواب میشود انقدر خسته است که حتی نمی تواند بخوابد و به همین خاطر توصیه میشود که همواره رویتین مناسبی را برای خواب کودک در نظر داشته باشید.
استرس های روزمره
از عوامل دیگری که سبب ایجاد ترس های شبانه در کودکان میشود استرس‌ها، اضطراب هایی است که گاهاً توسط پدر و مادر یا معلمان مهد کودک به کودکان داده میشود سعی کنید در طول روز از روزمرگی که کودک داشته است آگاهی پیدا کنید و در صورت نیاز اورا از هرگونه استرس و اضطراب دور کنید و خیال او را از بابت خیلی از مسائل و مشکلات روزانه او راحت کنید.
مصرف بالای کافئین
مصرف کافئین علاوه بر اینکه سبب ایجاد بد خوابی و همینطور کم خوابی در کودکان میشود عامل ایجاد اضطراب و استرس ها و در نتیجه ترس های شبانه هم می باشد سعی کنید استفاده از کافئین را برای کودک محدود کنید.
در این بخش تمام عواملی که می توانند سبب ایجاد احساس ترس در کودکان شود را مورد بررسی قرار داده ایم اما توجه داشته باشید که همانطور که گفته شد رشد تخیلات کودکان موثرترین عامل در ترس های شبانه آنها به شمار می رود شما والدین عزیز می توانید با به کار بردن راهکارهایی که در ادامه در اختیار شما عزیزان قرار می دهیم به از بین بردن ترس های شبانه کودکتان کمک کنید.
راهکارهایی برای از بین بردن ترس های شبانه کودکان
کودک را جدی بگیرید
در خیلی مواقع والدین فکر میکنند عادی نشان دادن شرایط و القا کردن حس توهم به کودکان می توانند خیال آنها را راحت کند از گفتن جملاتی مانند:(( خیلی خسته ای و به همین خاطر فکر می کنی که فلان اتفاق افتاده )) یا ((خیالت راحت همچین چیزی که توصیف میکنی اصلا وجو نداره.)) و این قبیل موارد دوری کنید زیرا گفتن این جملات اعتماد کودک را از بین می برد و کودکان ممکن است احساس کند برای شما ارزشمند نیست و همین عامل سبب خدشه وارد شدن به عزت نفس و اعتماد به نفس او میشود. به جای این کار، ترس کودک را جدی گرفته و به او اعتماد کنید تا کودک احساس امنیت کند.
خیال کودک را راحت کنید
با از بین بردن موقعیت ترس آور یا تغییر موقعیت ترسناک، خیال کودک را راحت کنید برای مثال اگر کودک از تاریکی میترسد برای او یک شمع روشن کنید و به او القا کنید که نور این شمع مانع از ایجاد تاریکی می شود یا مثلا اگر کودک فکر می کند در زیر تخت یا داخل کمد هیولا یا موجودی وجود دارد که ترسناک است به همراه خود کودک به چک کردن زیر تخت و داخل کمد بپردازید تا خیال او راحت شود که موجودی در آنجا وجود ندارد. شاید باور نکنید اما با انجام همین یک کار کوچیک کودک بیشتر به شما اعتماد می‌کند و حس ارزشمندی کسب می کند.
اجتناب از عامل ترس
عواملی که سبب ایجاد ترس در کودک میشود را برای مدتی از اودور کنید برای مثال اگر کودک تحت تاثیر فیلم ها و کارتون های ترسناک قرار می‌گیرد و حتی آنها را دوست دارد به مرور زمان میزان آنها را کاهش دهید یا به بهانه هایی دیدن آن را به تاخیر بیندازید یا مثلاً اسباب بازی هایی که سبب ایجاد ترس در کودک میشود را برایش تهیه نکنید. اگر با افرادی ارتباط دارد که ممکن است زمینه های ایجاد ترس را برای کودک فراهم کند صحبت کنید و از آنها بخواهید تا در رفتار خود تغییر داشته باشند یا ارتباط خود را به صورت موقت با این افراد کم کنید.
روتین خواب
روتین خواب موثر برای کودک ایجاد کنید می توانید قبل از خواب، کودک را حمام کنید یک آهنگ ملایم برای او بگذارد یا حتی به او یاد دهید که مراقبه انجام دهد سعی کنید قبل از خواب اخبار پرخاشگرانه گوش ندهید و آن را در اختیار کودک هم قرار ندهید از استفاده موبایل، تبلت، کامپیوتر و تلویزیون قبل از خواب دوری کنید و اجازه استفاده آن را به کودک هم ندهید. مراقبه و حمام به اندازه کافی آرامش را به کودک خواهند داد.
گفت و گو
سعی کنید با کودک گفت و گو کنید و دلایل ترس او را جویا شوید و اگر کودک درگیر خرافات و موارد این چنینی شده بود فورا به او نگویید باورهای تو و تفکراتت نادرست و غلط است اگر همچین رفتاری را داشته باشید امنیت کودک را به خطر میندازید و گاردی را برای مقابله با کودک تان فراهم میکنید بنابراین سعی کنید با منطق خود کودک و با کلماتی که در حد درک و فهم خود کودک است با او صحبت کنید و باورهای او را رد نکنید ولی به او اطمینان بدهید که او کنار شما در امنیت خواهد بود. گوش دادن موثر از دیگر روش های حل مسائل و مشکلات کودک به شمار میرود در رابطه با این موضوع بیشتر بدانید.
شجاعت
حس شجاعت را به کودک القا کنید. به او اعتماد به نفس بدهید و بگویید که از پس هر چیزی بر می آید .این مورد را خیلی تکرار کنید به مرور زمان تاثیر آن را خواهید دید.
جمع بندی
ترس از خواب، تاریکی و موارد این چنینی در سنین کودکی 2 تا 9 سالگی بسیار طبیعی است بنابراین نگران نباشید منشا این چنین ترس ها معمولا تصورات عمیق کودکان است که در مواقعی تصورات خود را با واقعیات یکی میدانند. شما با ایجاد روتین مناسب خواب، مراقبه، صحبت کردن با کودک و ایجاد احساس امنیت برای او میتوانید به مرور زمان ترس کودک را کاهش دهید.
سوالات متداول
1)چرا کودک از خوابیدن میترسد؟ دلیل عمده ترس کودکان چه در خواب چه در حالات دیگر، پیشرفت آن ها در تصویر سازی است. تصویر سازی یا همان تصورات کودکان در سنین ۲ الی ۵ سالگی به شدت رشد می کند و آن هم با سرعت خیلی زیاد. این تصورات به قدری قوی هستند که موجب میشود کودک درکی از تفاوت دنیای واقعی با دنیای خیالی نداشته باشد. اما از دیگر عوامل ترس کودکان در هنگام خوابیدن میتوان به هیجانات مثبت و منفی آن ها، استرس های روزمره و کمبود خواب اشار کرد.
2)چه گونه ترس کودک را کاهش دهم؟ با از بین بردن موقعیت ترس آور یا تغییر موقعیت ترسناک، خیال کودک را راحت کنید برای مثال اگر کودک از تاریکی میترسد برای او یک شمع روشن کنید و به او القا کنید که نور این شمع مانع از ایجاد تاریکی می شود یا مثلا اگر کودک فکر می کند در زیر تخت یا داخل کمد هیولا یا موجودی وجود دارد که ترسناک است به همراه خود کودک به چک کردن زیر تخت و داخل کمد بپردازید تا خیال او راحت شود که موجودی در آنجا وجود ندارد. از عوامل دیگری که سبب ایجاد ترس های شبانه در کودکان میشود استرس‌ها، اضطراب هایی است که گاهاً توسط پدر و مادر یا معلمان مهد کودک به کودکان داده میشود سعی کنید در طول روز از روزمرگی که کودک داشته است آگاهی پیدا کنید و در صورت نیاز اورا از هرگونه استرس و اضطراب دور کنید
