تب در کودکان بسیار شایع و رایج می باشد و یک نوع واکنش دفاعی بدن و علامت یک بیماری است. تب ممکن است به دلیل مختلف عفونی و غیر عفونی ایجاد می شود و در کودکان می تواند علامت بیماری مهمی باشد بخصوص در مواردی که تب طول بکشد یا تکرار شود حتما باید به پزشک مراجعه شود.برخی از واکسیناسیون های دوران کودکی هم منجر به ایجاد تب در کودک می شود.
تشنج ناشی از تب می تواند به خاطر ایجاد تغییری سریع در دمای بدن رخ بدهد و عملکرد الکتریکی طبیعی مغز را برهم بزند. اگر تشنج بیشتر از 5 دقیقه طول کشید حتما با فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
تب در ماه اول تولد می تواند دلایل جدی و خطرناکی داشته باشد. پیچاندن کودک زیر 3 ماه در لباس یا پتوی زیاد می تواند درجه حرارت کودک را اندکی افزایش دهد.در سنین پایین به ویژه از بدو تولد تا 3 سالگی به تب کردن کودک باید توجه کرد. کودکان سالم می توانند تا دمای 41 درجه را تحمل کنند. بیشتر والدین نگران هستند که کودکشان به دنبال عارضه تب دچار تشنج نشوند. تب هایی که می توانند منجر به تشنج شوند سن شروعش از 6 ماهگی تا 6 سالگی است. و بعضی از منابع از 6 ماه تا 5 سال را مطرح می کنند ولی به صورت متوسط اغلب بین 1 تا 2 سال اتفاق می افتد تب های که می تونند منجر به تشنج شوند بین 6 ماه تا 6 سال شایع هستند.
معمولا دقیق ترین راه برای تشخیص تب اندازه گیری درجه حرارت بدن کودک توسط دماسنج است.
- درجه حرارت طبیعی کودک سالم بین 36 تا 38 درجه سانتی گراد است
- درجه حرارت از راه مقعد بالای 38 درجه سانتی گراد در کودک کمتر از 3 ماهه
- درجه حرارت از راه مقعد بالای 38.3 درجه سانتی گراد در کودک 3 ماهه و بالاتر
دماسنج های شیشه ای حاوی جیوه به دلیل خطر احتمالی قرار گرفتن در معرض جیوه و شکستن توصیه نمی شود. دمای اندازه گیری شده در گوش یا روی پیشانی نیز دقت کمتری نسبت به اندازه گیری دمای دهانی یا مقعدی دارد. تخمین دمای کودک با لمس پوست کودک دقیق نیست.
همچنین بخوانید: کنترل تب در اطفال
تشخیص تب در کودکان
اندازه گیری دقیق بدن کودک بسیار دشوار است و می توان از طریق موارد زیر اندازه گیری کرد:
- گرفتن دما از راه مقعد
برای نوزادان و کودکان تا 3 سال بهترین و دقیق ترین اندازه گیری درجه تب می باشد.
- گرفتن دما از راه دهان
برای کودکان بالای 4 سال مناسب است چرا که توانایی نگه داری دماسنج در دهان خود را دارند.
- گرفتن دما از راه زیر بغل
استفاده از این روش آسان است و پزشکان توصیه می کنند عدد درج شده بر روی دماسنج را 5/. درجه افزایش بدهید تا نتیجه دقیق تری حاصل بشود.
- گرفتن دما از راه گوش
گوش کودک را قبل از قرار دادن دماسنج کمی به عقب و به سمت بالا بکشید.
- گرفتن دما از راه پیشانی
دستگاه را بر روی پیشانی و بین ابروها گرفته تنها در چند ثانیه دما را ثبت می کند.
استفاده از داروها و روش پایین آوردن تب باعث می شود حال کودک بهتر شود. وجود علائم زیر همراه با تب می تواند نشانه های جدی بودن مشکل کودک باشد
- کاهش اشتها
- بی حالی و رنگ پریدگی همرا با سرگیجه و سردرد
- برافروختگی واضح (وجود دانه های قرمز ارغوانی بر روی بدن)
- کاهش سطح هوشیاری
- استفراغ های مکرر
- کیپ شدن یا جاری شدن آب بینی
- درد شکم
- عدم بلع غذا و آب دهان که این ممکن است علامتی از اپی گلوتیت باشد.
(التهاب اپی گلوت_قسمتی از حنجره است)
کودک به نظر هذیان آلود و گیج به نظر میرسد و بسیار تحریک پذیر و کج خلق است.
راههای کاهش تب در کودکان
- شیردهی
- کاهش لباس کودک
- محیط خنک یا کاهش فعالیت
- پاشویه با آب ولرم
همچنین بخوانید: ارتباط گوشت و بیماری آسم در کودکان
برای پاشویه می توانید یک اسفنج را با آب ولرم آغشته کنید و از بالای بدن کودک بکشید هرگز با استفاده از الکل نوزاد را پاشویه نکنید.مالیدن الکل روی بدن کودک موجب مسمومیت،تشنج و حتی کما می شود. مکرر کودک را باید پاشویه کرد با یک دستمال ولرم مایل به خنک پاشویه را میتوان انجام داد. دستمال ولرم مایل به خنک را میگذاریم روی 2 طرف ناف جای که در حقیقت شریان اصلی آئورت دو شاخه میشود دو طرف ناف و روی پشانی و بعد دست و پاها دستمال مرطوب مایل به خنک رامیگذاریم.دستمال نه گرم باشد که بیشتر حرارت بدیم و نه خنک که کودک بیشتر دچار لرزش شود. استفاده از دارو تنها راه درمان کودک نیست.استفاده از مایعات و آب به هیدراته شدن بدن کودک برای کاهش تب کمک می کند.اگر کودک دچار اسهال و استفراغ است از پودر ORS استفاده کنید.
در درمان داروی با تاکید پزشک می توانید از استامینوفن با نام تجاری(Tylenol) و ایبوپروفن با نام تجاری(Advil,Motrin) برای پایین آوردن تب کودک استفاده کنید.
استفاده از ایبوپروفن در کودکان زیر 6 ماه توصیه نمی شود.تعداد دفعات معمول تجویز استامینو فن هر 4 ساعت و ایبوپروفن هر 6 ساعت است.دوز صحیح دارو بستگی به وزن کودک دارد.
دز قابل استفاده شربت استامینوفن 10 الی 15 میلی گرم به ازای هر کیلو وزن بدن 10 الی 15 رو ضرب میکنیم میدهیم. مثل یه کودک با وزن 5 کیلو گرم 50 الی 75 میلی گرم استامینوفن هر دز احتیاج دارد.هر 4 ساعت میشود استامینوفن را داد. استامینوفن دفع کبدی دارد بروفن دفع کلیوی دارد. اگر استامینوفن داده شود و تب کودک پایین نیامد از شربت ایپوبروفن میتوان استفاده کرد.
بروفن ها معمولا اسانس دارن بنابراین توصیه می شود بین وعده غذایی و شیر خوردن داده شود که به معده کودک آسیب زده نشود.
هیچگاه به کودک خود آسپیرین ندهید.داروهای کاهش دهنده تب فقط باید در صورت نیاز مصرف شوند و پس از برطرف شدن علائم ناراحت کننده باید قطع شوند.
دیازپام یک داروی ضد تشنج است. در تب هایی که منجر به تشنج می شود توصیه می کنیم برای بچه های 1 الی 2 سال می توان به انها دیازپام بدهیم به عنوان پیشگیری نه به عنوان ضد تب مورد استفاده قرار بگیرد.
برای کودکانی تجویز می شود که شانس تشنج در انها بسیار زیاد می باشد. تشنج ناشی از تب معمولا اغلب زیر 15 دقیقه می باشدو معولا 1 ال 2 دقیقه طول میکشد و تشنج خوش خیم محسوب می شود.در نهایت اگر کودکی با تب تشنج کرد شانس اینکه در اینده بخواهد این تشنج منجر به صرع شود مثل سایر جمعیت عموم کودکان هست.1 الی 5 درصد هر کودکی می تواند شانس تشنج را داشته باشد.
همچنینی بخوانید: ویزیت آنلاین و مزایای آن
در صورتی که کودک تب داشته باشد ولی علائم دیگری نظیر آبریزش بینی،سرفه،استفراغ یا اسهال نداشته باشد تشخیص می تواند
- عفونت های ویروسی
- مننژیت (التهاب پرده های نخاع)
- عفونت مجراری ادراری
- باکتریمی (وجود باکتری در خون)
- عفونت های گوش
عفونت شایع ترین علت تب در کودکان است.بیمار های رایج ویروسی و باکتریایی بیشترین بیمار های هستند که باعث تب می شوند.
نشانه های نادر اما خطرناک تب در کودکان
- تنگی نفس
- گریه شدید
- مشکل در برخاستن از خواب
- زبان ، ناخن ، لب های کودک آبی و کبود می شود.
- ناحیه گردن سفت و بی حرکت می شود
