برگشت ادراری یا ریفلاکس ادراری در کودکان
برگشت ادراری یا ریفلاکس چیست؟ برگشت ادراری کودکان چه علایمی دارد؟ چگونه ریفلاکس کودکان را تشخیص میدهیم؟ در چه مواردی نیاز به انجام اسکن کلیه است؟ در چه مواردی ریفلاکس نیازمند جراحی است؟ در این قسمت بطور خلاصه به این سوالات رایج پاسخ داده میشود.
برگشت ادرار چیست؟
وقتی ادرار به مثانه میرسد در حالت طبیعی دیگر نباید به مجاری ادراری بالا یا کلیه ها برگردد. اگر این اتفاق بیافتد برگشت ادرار یا رفلاکس ادراری وجود دارد.
ریفلاکس در کودکان چه علامتی دارد؟
معمولا کودکانی که برگشت ادراری دارند علامت خاصی در بالین ندارند و مثل اغلب بیماریهای کلیوی تا دچار عارضه نشوند مشخص نمیشوند.
قبل از رایج شدن انجام سونوگرافی های قبل تولد معمولا بیماران دچار ریفلاکس بعد از ابتلا به عفونت ادراری تشخیص داده میشدند. البته گاهی نیز بیماران با دیگر عوارض ریفلاکس مثل فشار خون بالا یا نارسایی کلیه ها مراجعه میکردند.
اما پس از رایج شدن سونوگرافی های قبل تولد امروزه اغلب موارد برگشت ادراری قبل تولد تشخیص داده میشود و نوزادان پس از تولد مشاوره شده و بررسی های لازم برایشان انجام میشود. گر چه که هنوز هم مواردی از ریفلاکس بعد از ابتلا به عفونت ادراری تشخیص داده میشوند اما انجام سونوگرافی های قبل تولد باعث شده که خوشبختانه بیماران مبتلا به برگشت ادراری امروزه زودتر تشخیص داده شده و کمتر با عوارض این بیماری مراجعه میکنند.
برگشت ادراری را چگونه تشخیص میدهیم؟
برای تشخیص این بیماری از روش های رادیولوژی یا اسکن هسته ای استفاده میشود. روش معمول تشخیص بیماری بخصوص در نوزادان و شیرخواران عکس رادیولوژی وی سی یو جی (VCUG) است.
ریفلاکس ادراری چگونه است؟
خوشبختانه اغلب موارد برگشت ادراری کودکان بخصوص در سنین پایین به جراحی نیاز ندارند و چناچه عفونت ادراری تکرار نشود با رشد کودک سیر بهبودی دارند. نکات مهم در درمان ریفلاکس پیشگیری از عود عفونت ادراری با استفاده از داروی پیشگیری از عفونت و انجام آزمایش ادرار دوره ای و رعایت نکات بهداشتی و تخلیه دقیق ادرار است.
البته اگر کودک مبتلا به ریفلاکس دچار عفونت مکرر ادراری شود یا اختلال در رشد کلیه ها داشته باشد یا سیر برگشت ادراری پس از درمان های دارویی اولیه رو به بهبود نباشد طبق نظر پزشک معالج تصمیم گیری برای اصلاح جراحی صورت میگیرد.
در چه مواردی نیاز به انجام اسکن کلیه است؟
اسکن های کلیه چند نوع هستند. در بیماران مبتلا به عفونت ادراری برای تائید عفونت در کلیه ها یا دیدن مشکلات زمینه ای کلیه یا آسیب کلیوی، از اسکن دی ام اس آ (DMSA) استفاده میشود. در تمام کودکان مبتلا به ریفلاکس نیز لازم است این اسکن انجام شود و موارد نیاز به تکرار آن تنها با نظر پزشک معالج مشخص میشود.
در این روش محل قرارگیری کلیه ها، شکل کلیه ها، درصد کارکرد کلیه ها و وجود موارد آسیب کلیه ها (ناشی از عفونت یا مشکلات دیگر) مشخص میشود.
برای انجام این نوع اسکن، یک تزریق داخل رگ از ماده هسته ای مخصوص اسکن انجام میشود و پس از گذشت 4-2 ساعت از کلیه های کودک عکس گرفته میشود.
نمونه هایی از اسکن هسته ای DMSA در شکل دیده میشود. ملاحظه بفرمائید که چگونه کلیه یا کلیه ها میتوانند بر اثر عفونت ادراری، رفلاکس ادراری یا مشکلات انسدادی دچار آسیب جدی شوند.
